प्रवचने – ज्या घरात शांति । त्या घरात भगवंताची वस्ती ॥
गृहस्थाश्रमासारखा आश्रम । दुसरा नाही खास ॥
नीतिधर्माचे रक्षण । यासाठीच विवाहाचे कारण ॥
ज्या घरात राहते शांति । त्या घरात भगवंताची वस्ती ॥
कृतीवर मनुष्याची परीक्षा । जैसी वासावर पदार्थाची परीक्षा ॥
कोणाचा न करावा घात । ऐसे वागावे जगात ।
आपण आपले करून घ्यावे हित । त्यालाच म्हणतात संभावित ॥
न कधी व्हावे आपण निराश । व्यवहार हात देईल खास ॥
व्यवहारातील करावा प्रयत्‍न । प्रपंचात न पडू द्यावे न्यून ॥
रोगाची भीति । न ठेवावी चित्ती ।
रोगाला उपचार करावे जरी बहुत । तरी कष्टी न होऊ द्यावे चित्त ॥
आप्त इष्ट सखे सज्जन । यांचे राखावे समाधान । परि न व्हावे त्यांचे अधीन ॥
सर्वांशी राहावे प्रेमाने । चित्त दुश्चित न व्हावे कशाने ॥
आपलेपणा ठेवला जेथे । प्रेम लागत असे तेथे ॥
ज्या घरात स्वार्थाचे मान बळावले । तेथे समाधानाचे मान कमी झाले ॥
मन राखता आले । तरच प्रत्येकाला सुख लागले ॥
सुखाने नांदावे नवराबायकोंनी । राम आणावा ध्यानी ॥
दोघांनी रहावे प्रेमाने । सदा वागावे आनंदाने ॥
एकमेकांनी दुसऱ्यास दुःख होईल असे न करावे । काळजी वाटेल असे न वागावे ॥
घरांतील माणूस मार्गाने चुकले । त्यास प्रायश्चित्त हवे खरे ।
पण ते नसावे जन्माचे । तेवढयापुरते असावे साचे ॥
एखाद्याचे हातून करू नये असे कर्म झाले ।
तरी त्याला सुधारण्याच्या मार्गाने सर्वांनी वागावे ॥
आचरण शुद्ध असावे । एकपत्‍नीव्रत सांभाळावे ।
प्राण गेला तरी परद्वार करू नये ॥
कोणतेही व्यसन करू नये । नीच संगत धरू नये ॥
भलते काम करू नये । गृहछिद्र कोणा सांगू नये ।
आपला बोज आपण घालवू नये । विश्वासघात कोणाचा करू नये ॥
परदुःखे हसू नये । देहदुःखे त्रासू नये । केला उपकार बोलूं नये ॥
मुलाबाळांस सांभाळून राहावे । प्रपंचात कधी उदास न व्हावे ॥
प्रेमाने वागावे सर्वांशी । सुख राहे निःस्वार्थापाशी ॥
आईवडिलांची आज्ञा पाळावी । चांगल्यांची संगत धरावी ॥
अभ्यासांत लक्ष ठेवून राहावे । भगवंताचे नामस्मरण करावे ॥
नामापरते न माना दुजे साधन । जैसे पतिव्रतेस प्रमाण ॥
नामापरते न मानावे सत्य । ज्याने राम होईल अंकित ॥
हेच साधुसंतांचे बोल । कोणीही न मानावे फोल ॥
