ऐतिहासिक वारसा स्थळे जपण्यासाठी हेरिटेज वॉक उपक्रम

दैनिक स्थैर्य । 1 एप्रिल 2025। फलटण । ऐतिहासिक वारसा स्थळांचे, गड किल्ल्यांचे व वास्तूंचे व त्यातील वस्तूंचे संगोपन करणे, त्यांचे महत्त्व अधोरेखित करणे, व त्या स्थळांचे महत्त्व पुढील पिढीला समजावून सांगणे यासाठी हेरिटेज क्लबच्या माध्यमातून हेरिटेज वॉक यासारखे उपक्रम उपयुक्त ठरतात, असे प्रतिपादन श्रीमंत संजीवराजे नाईक निंबाळकर यांनी केले.

फलटण एज्युकेशन सोसायटी व मुधोजी महाविद्यालयाने संयुक्तपणे आयोजित केलेल्या हेरिटेज वॉक या विषयावरील कार्यक्रमाच्या अध्यक्ष म्हणून बोलत होते. यावेळी पुणे येथील हरिभाऊ देसाई महाविद्यालयातील इतिहास विभागप्रमुख प्रा. गणेश राऊत हे प्रमुख पाहुणे म्हणून उपस्थित होते.

श्रीमंत संजीवराजे  म्हणाले, फलटण संस्थांची 1240 पासून 1947 पर्यंत संस्थान म्हणून कार्य करीत आलेले आहे त्यामध्ये फलटण संस्थांचा स्वतंत्र प्रशासन व्यवस्था, स्वतंत्र चलन व्यवस्था, व समाज व राष्ट्र उपयोगी कार्य केलेले होते ते आजच्या तरुणांना समजणे महत्त्वाचे आहे. आज अनेक दुर्ग भ्रमंती करणारे लोक दुर्ग किल्ल्यांच्या संरक्षणासाठी, स्वच्छतेसाठी पुढाकार घेत असून फलटण सारख्या ऐतिहासिक परंपरा असणार्‍या शहरांमध्ये व तालुक्यामध्ये असे अनेक ऐतिहासिक वारसा स्थळे आहेत त्यांना भेटी दिल्या पाहिजेत.

प्रा. गणेश राऊत म्हणाले, हेरिटेज वॉक म्हणजे ऐतिहासिक वारसा स्थळांचे प्रबोधन कसे करावे हे सांगत असताना विविध समकालीन कलाकुसरी व कौशल्य यांच्या तुलनात्मक माहितीचा आढावा प्रेक्षकांसमोर ठेवला. मुधोजी मनमोहन राजवाडा, जबरेश्वर मंदिर, या वस्तूंचा समकालीन इतर शहरातील वास्तुंशी कसा संबंध आहे. व त्यातील कलाकुसरी अंतर्गत रचना सजावट याची अतिशय मार्मिक व विनोदी शैलीत मांडणी केली.

हेरिटेज वॉक म्हणजे एखाद्या ऐतिहासिक स्थळाला पर्यटन स्थळ म्हणून विकसित करण्याच्या दृष्टिकोनातून एक महत्त्वाची चळवळ असल्याची त्यांनी सांगितले फलटण व पंचक्रोशी मध्ये असणार्‍या विविध ऐतिहासिक स्थळांच्या ठिकाणी हेरिटेज क्लबच्या माध्यमातून झाडे लावणे. सुशोभीकरण करणे पडझड होऊ न देणे असे कार्य हाती घ्यावे. तसेच त्यातील वस्तूंचे पूर्वीचे स्थिती दर्शवणारे फोटोग्राफ्स व आत्ताचे फोटोग्राफ्स यांचे तुलनात्मक फोटो दर्शवणारे अल्बम तयार करावेत. लोकांना हा ऐतिहासिक स्थळांचा वारसा नव्याने समजून सांगावा यासाठी हेरिटेज वॉक ही संकल्पना उपयुक्त असल्याचे सांगितले.

सुरुवातीला भूतपूर्व अधिपती श्रीमंत मालोजीराजे यांच्या प्रतिमेचे पूजन करण्यात आले.

प्राचार्य डॉ. पी.एच. कदम म्हणाले, फलटण सारख्या ऐतिहासिक वारसा असणार्‍या शहरांमध्ये या कार्यक्रमाच्या माध्यमातून हेरिटेज वॉक या संकल्पनेचा शुभारंभ होत आहे. फलटण संस्थान हे एक अनेक शतकांपासून चालत आलेले प्रिन्सली स्टेट होते. त्यामुळे या संस्थांन चा अभ्यास नव्याने करणे. नवीन पिढीला आजूबाजूच्या ऐतिहासिक स्थळांचे महत्त्व सांगणे यासाठी हेरिटेज क्लब स्थापन होणार आहे.

या कार्यक्रमाची संकल्पना श्रीमंत अनिकेतराजे नाईक निंबाळकर यांनी मांडली होती. अशा प्रकारचे उपक्रम झाले पाहिजेत. अशी अपेक्षा त्यांनी व्यक्त केली.

कार्यक्रमास दिलीप झगडे, विजय देडिया, उमेश पोटे, ज्योती राऊत, शिरीष भोसले, नितीन गांधी, रणजीत निंबाळकर, प्राचार्य अरविंद निकम, डॉ टी.पी शिंदे, शिक्षक व शिक्षकेतर कर्मचारी आणि विद्यार्थी उपस्थित होते.

डॉ. धुलगुडे व. प्रा गायत्री पवार यांनी निवेदन केले. डॉ. संतोष कदम यांनी  संयोजन केले. डॉ. अशोक शिंदे यांनी आभार मानले.